KHÔ HỌNG

Cổ họng bị khô là triệu chứng khá phổ biến mà hầu hết mọi người đều chủ quan. Tuy nhiên, khô họng kéo dài là triệu chứng tiềm ẩn nguy cơ mắc rất nhiều bệnh lý khác nhau, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Khô họng là gì?

Khô họng (tên tiếng Anh: dry throat) là cảm giác thô ráp, trầy xước, đôi khi ngứa ở cổ họng. Tình trạng giảm tiết nước bọt trong miệng khiến màng nhầy bị khô gây khô cổ họng và ngứa, đặc biệt phổ biến trong những tháng khô lạnh và bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên lan rộng.

Mất nước gây khô cổ họng

Cảm giác khô cổ họng có thể chỉ đơn giản là một dấu hiệu cho thấy tình trạng uống không đủ nước. Khi không được bù đủ nước, hệ bài tiết của cơ thể sẽ giảm, theo đó lượng nước bọt giúp làm ẩm miệng và cổ họng cũng giảm. Dịch tiết sinh lí của mũi xoang – dịch thường xuyên “chảy” qua họng, cũng bị giảm. Sự tiết nhầy tại chỗ của niêm mạc họng cũng giảm gây ra khô họng. Đó là nguyên nhân gây khô cổ họng do uống nước không đủ (khô họng khô miệng).

Ngoài ra, Cô Bác, Anh Chị còn có thể bị khô họng do mất nước, nghĩa là uống đủ nước nhưng lượng nước bị mất quá nhiều, quá trình này xảy ra khi cơ thể đổ nhiều mồ hôi, bị sốt cao,… Mất nước có thể gây ra các triệu chứng sau:

• Khô cổ họng khát nước
• Tiểu ít và nước tiểu sậm màu
• Mệt mỏi
• Chóng mặt

Bị khô họng do thở bằng miệng khi ngủ

Cô Bác, Anh Chị có thể bị khô họng nếu thở bằng miệng trong lúc ngủ. Không khí làm khô nước bọt vốn thường giữ ẩm cho miệng và cổ họng. Ngoài bị khô họng, thở bằng miệng cũng có thể gây ra các triệu chứng như hôi miệng, ngáy, mệt mỏi vào ngày hôm sau.

Ngủ ngáy có thể là một dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Đặc trưng bởi tình trạng các quãng thở và ngưng thở liên tục xen kẽ nhau suốt cả đêm.

Thở miệng có thể do hiện tượng sung huyết tạm thời của niêm mạc mũi ở người bệnh cảm lạnh, cảm cúm, viêm mũi xoang dị ứng. Nó cũng có thể do tắc nghẽn mạn tính ở mũi, hậu quả của dị hình vách ngăn mũi, viêm mũi xoang mạn tính thoái hóa niêm mạc, polyp mũi và các loại khối u khác.

Viêm mũi dị ứng (Chất kích thích môi trường)

Hệ miễn dịch đóng vai trò bảo vệ cơ thể chống lại những tác nhân nguy hại xâm nhập. Ở những người bị dị ứng, hệ miễn dịch lại phản ứng “thái quá” với những tác nhân có vẻ “thông thường” trong môi trường sống. Phản ứng dị ứng này có thể gây ra các triệu chứng như chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, hắt hơi, ho, ngứa mắt, miệng hoặc da. Theo thống kê của Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ năm 2012, khoảng 30 – 40% dân số thế giới bị ảnh hưởng bởi dị ứng, đây cũng là 1 trong 3 bệnh phổ biến trong thế kỷ 21.

Có nhiều nguyên nhân trong không khí gây kích ứng đường hô hấp như:

• Khói bụi, mạt bụi, nấm mốc và phấn hoa.
• Các hạt hóa học, chẳng hạn như sulfur dioxide hoặc nitric oxide.
• Không khí sạch quá khô hoặc quá lạnh.
• Lông thú cưng.

Nghẹt mũi khiến người bệnh phải thở bằng miệng gây khô cổ họng. Chất nhầy cũng có thể chảy xuống phía sau cổ họng được gọi là chảy dịch mũi sau quá mức sẽ gây đau họng.

Cảm lạnh

Cảm lạnh là bệnh lý thường gặp gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), người trưởng thành trung bình mỗi năm sẽ bị cảm lạnh từ 2 đến 3 lần. Cảm lạnh có thể làm cho cổ họng bị khô kéo dài và ngứa cùng với các triệu chứng kèm theo như:

• Nghẹt mũi, chảy nước mũi
• Hắt hơi
• Ho, ho khan
• Đau nhức toàn thân
• Sốt nhẹ

Bệnh cúm

Cảm cúm là một bệnh về đường hô hấp, tác nhân gây ra bệnh cúm là virus cúm. Bệnh tương tự như cảm lạnh nhưng các triệu chứng cúm có xu hướng nghiêm trọng hơn gồm nghẹt mũi, khô rát cổ họng hoặc người bệnh có thể gặp thêm một số triệu chứng khác như:

• Sốt
• Ớn lạnh
• Ho
• Đau nhức cơ
• Đau đầu
• Mệt mỏi
• Nôn ói và tiêu chảy

Bệnh cúm kéo dài không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người mắc bệnh mạn tính hoặc hệ miễn dịch bị suy yếu. Các biến chứng của cúm bao gồm:

• Viêm phổi
• Viêm phế quản
• Viêm xoang
• Viêm tai
• Lên cơn hen suyễn ở người đã bị hen suyễn

Trào ngược dạ dày – thực quản

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) xảy ra khi cơ vòng thực quản dưới (LES) không thắt chặt hoặc đóng đúng cách. Cơ vòng thực quản thường mở ra trong một khoảng thời gian ngắn khi Cô Bác, Anh Chị nuốt một thứ gì đó. Axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản khi LES không đóng lại đúng cách.

Trào ngược axit lên đến cổ họng có thể gây các triệu chứng như nóng và khô rát cổ họng. Dịch axit dạ dày làm bỏng rát và tổn thương niêm mạc thực quản, họng, hạ họng và thanh quản. Bệnh GERD nếu không được điều trị sớm sẽ có nguy cơ tiến triển thành bệnh mạn tính, dẫn đến tình trạng khô họng kéo dài và một số biến chứng nguy hiểm.

Viêm họng liên cầu khuẩn

Viêm họng do liên cầu khuẩn là một dạng nhiễm trùng vùng họng gây ra bởi vi khuẩn Streptococcus. Khi mắc bệnh, cổ họng thường sẽ rất khô và đau rát. Ngoài triệu chứng khô họng, người bệnh viêm họng liên cầu khuẩn còn xuất hiện một số triệu chứng khác bao gồm:

• Sưng đỏ amidan
• Xuất hiện các mảng trắng trên amidan
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ
• Sốt
• Phát ban
• Đau nhức cơ
• Buồn nôn và nôn ói

Viêm amidan

Amidan bao gồm 2 tổ chức bạch huyết (lympho) nằm ở phía sau của hầu họng, cũng là nơi giao nhau của đường ăn uống và đường hô hấp. Đây là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đường hô hấp bằng hai cách:

• Amidan ngăn chặn sự xâm nhập của các vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm và virus.
• Amidan tiết ra các kháng thể chống lại nhiễm khuẩn do các tác nhân gây bệnh.

Viêm amidan là tình trạng nhiễm trùng ở hai khối mềm phía sau cổ họng, nơi giáp ranh họng – miệng giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Bệnh thường do nhiễm vi khuẩn hoặc virus gây khô rát cổ họng cùng với các triệu chứng khác như:

• Sưng đỏ amidan
• Mảng trắng trên amidan
• Sốt
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ
• Khàn giọng
• Hơi thở hôi
• Đau đầu

Bệnh tăng bạch cầu đơn nhân

Bệnh bạch cầu đơn nhân (bệnh truyền nhiễm mono/bệnh hôn) là nhóm các triệu chứng gây ra bởi virus Epstein-Barr (EBV). Virus này chủ yếu lây lan qua nước bọt của người nhiễm bệnh khi ho, hắt hơi, hôn nhau, ăn uống chung, bệnh không thể lây nhiễm qua máu. Các triệu chứng thường gặp của bệnh tăng bạch cầu đơn nhân bao gồm:

• Mệt mỏi
• Sốt
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ và nách
• Đau đầu
• Sưng amidan
• Khô cổ họng kéo dài