Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại Khoa Nội Soi Tiêu Hóa Bệnh viện Nguyễn Tri Phương Thành phố Hồ Chí Minh. Ths. BSNT Thái Việt Nguyên đã trực tiếp tiếp xúc với nhiều ca bệnh tiêu hóa. Điều này đã giúp Bác sĩ củng cố thêm kinh nghiệm khám lâm sàng và chỉ định “đúng và đủ” các cận lâm sàng, hỗ trợ chẩn đoán chính xác bệnh lý tiêu hóa của bệnh nhân.
Bài viết mới của Ths. Bs Thái Việt Nguyên (see all)
CYFRA 21-1 là gì?
Cytokeratin là các protein trùng hợp, sản xuất tetramer, giúp sản xuất các vi sợi trung gian và ổn định tế bào biểu mô. Có 54 gen mã hoá các cytokeratin. Cytokeratin chiếm ưu thế trong biểu mô vảy và có thời gian bán huỷ là 10 – 15 giờ
Có hơn 20 loại cytokeratin được biết đến và chia thành 2 nhóm I và II, trong đó cytokeratin 19 chiếm ưu thế trong phổi. Cytokeratin polypeptid nội sinh ít hoà tan, nhưng phân đoạn hoà tan có thể tìm thấy trong huyết thanh
CYFRA 21-1 là một mảnh của cytokeratin 19 hoà tan, có trọng lượng phân tử là 30kDa
Mục đích và chỉ định xét nghiệm Cyfra 21-1
- Theo dõi điều trị và tiên lượng ung thư phổi.
- Giúp phân loại mô học ung thư phổi cùng với các chỉ dấu khác.
- Theo dõi điều trị ung thư bàng quang lan toả.
Yêu cầu khi đi xét nghiệm
- Xét nghiệm được tiến hành trên huyết thanh hoặc huyết tương được chống đông bằng EDTA
- Bệnh nhân tốt nhất là nhịn ăn sáng và lấy máu vào buổi sáng
Giá trị bình thường của Cyfra 21-1
- Người bình thường < 3,2 ng/mL
- Trên bệnh nhân suy thận < 5 ng/mL
Tăng nồng độ CYFRA 21-1 khi nào?
Ung thư phổi tế bào không nhỏ (NSCLC)
- NSCLC là dạng ung thư phổi thường gặp chiếm 80% các trường hợp.
- CYFRA 21-1 tăng cao khi u phát triển (càng cao khi có di căn). Tuy nhiên, nồng độ bình thường hoặc tăng nhẹ cũng không loại trừ nguyên nhân u đang phát triển.
- CYFRA 21-1 > 30ng/mL thì bệnh nhân có nguy cơ bị ung thư phổi giai đoạn đầu.
- CYFRA 21-1 có độ nhạy cao nhất với NSCLC, sự kết hợp cùng với SCC, CEA cho phép phân loại mô học trong các trường hợp ung thư phổi.
- CYFRA 21-1 có giá trị tiên lượng bệnh sớm hơn so với triệu chứng lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh: CYFRA 21-1 tăng cao thì tiên lượng xấu; CYFRA 21-1 giảm > 27% sau đợt hoá trị liệu đầu tiên chứng tỏ đáp ứng tốt với điều trị. CYFRA 21-1 được xem là yếu tố tiên lượng độc lập đối với cả 2 giai đoạn sớm và muộn của NSCLC.
Mời Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu thêm các loại xét nghiệm ung thư khác:
> CEA là gì? CEA là xét nghệm ung thư gì?
Bệnh lý khác
- CYFRA 21-1 cũng tăng trong ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) và có thể giúp tiên lượng bệnh khi kết hợp với NSE, TPA. Tuy nhiên, độ nhạy và độ đặc hiệu không bằng đối với NSCLC.
- Trong ung thư phổi tế bào vẩy (squamous cell carcinoma): CYFRA 21-1 có giá trị chẩn đoán (+) là 84,6%, trong khi SCC và CEA chỉ có giá trị chẩn đoán (+) tính tương ứng là 30% và 20%.
- Trong ung thư phổi biểu mô tuyến (adenocarcinoma) và ung thư phổi tế bào lớn (large cell carcinoma): CYFRA 21-1 là một dấu ấn của ung thư biểu mô tuyến với độ nhạy là 74,3% và của ung thư phổi tế bào lớn với độ nhạy là 75,3%. Độ nhạy của dấu ấn ung thư này tăng thêm khoảng 10% khi kết hợp với CEA. Nếu cả 2 dấu ấn ung thư này đều (+) tính thì để theo dõi diễn biến của các ung thư này theo thời gian, chỉ cần theo dõi một dấu ấn ung thư là đủ. CYFRA 21-1 là một yếu tố tiên lượng độc lập có hiệu lực trước điều trị của ung thư phổi cả ở thể tuyến chưa di căn và đã di căn.
- Trong các bệnh phổi lành tính: ở các bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phổi, lao phổi, viêm phế quản mạn, hen phế quản, tràn khi phổi và các u phổi lành tính, mức độ CYFRA 21-1 huyết thanh thường < 3,3 µg/L.
- Trong các bệnh chậu hông lành tính: ở các bệnh viêm nội mạc tử cung, nang buồng trứng, viêm phần phụ, các u buồng trứng lành tính, nhiễm khuẩn tiết niệu, nang thận, u bàng quang lành tính, mức độ CYFRA 21-1 huyết thanh thường < 3,1 µg/L.
- Trong các bệnh đường tiêu hóa lành tính: ở các bệnh viêm gan cấp, mạn tính, viêm tụy, viêm đường mật, viêm dạ dày, viêm hồi tràng, viêm ruột kết, polyp đại tràng, mức độ CYFRA 21-1 huyết thanh thường < 3,0 µg/L.
- Trong suy thận: mức độ CYFRA 21-1 huyết thanh < 3,0 µg/L, hiếm khi vượt qua mức độ này.
◊ TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Hoá sinh lâm sàng 2015, PGS.TS. Lê Xuân Trường, ĐHYD TPHCM.
- Quyết định 320/QĐ-BYT ngày 23/01/2014 về việc ban hành tài liệu “Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Hóa sinh”.
- “CYFRA 21-1: một dấu ấn của ung thư phổi”, PGS.TS. Nguyễn Nghiêm Luật.
