Đau bụng từng cơn là triệu chứng cảnh báo các vấn đề về tiêu hóa hoặc liên quan đến bệnh lý khác. Vì thế, người bệnh không nên chủ quan mà cần thăm khám sớm để chẩn đoán nguyên nhân và điều trị kịp thời, để hạn chế biến chứng nguy hiểm. Bài viết sau đây sẽ giúp Cô Bác, Anh Chị tìm hiểu rõ hơn về chứng đau bụng từng cơn.
Các thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thể sử dụng thay thế được chẩn đoán bệnh từ các bác sĩ có chuyên môn. Do đó, Cô Chú, Anh Chị nên đến thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán bệnh lý chính xác nhất.
Đau bụng từng cơn là gì?
Đau bụng từng cơn (episodic abdominal pain hoặc intermittent abdominal pain) là tình trạng đau không liên tục mà diễn ra theo từng đợt, có thể đau âm ỉ hoặc quặn thắt dữ dội. Đau quặn bụng từng cơn có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý ở các cơ quan như dạ dày, gan, tụy, ruột non, đại tràng,…
Nguyên nhân gây đau bụng từng cơn
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng đau bụng từng cơn, ví dụ như viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng, táo bón, hội chứng ruột kích thích (IBS),… Tuy nhiên, đau bụng từng cơn cũng có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, hội chứng Mittelschmerz.
Các nguyên nhân gây đau bụng từng cơn là:
- Viêm dạ dày
- Loét dạ dày – tá tràng
- Viêm loét đại tràng
- Táo bón
- Hội chứng ruột kích thích (IBS)
- Bệnh Crohn
- Tắc ruột
- Viêm túi mật
- Sỏi mật
Viêm dạ dày
Viêm dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm, gây ra những cơn đau, nóng rát ở vùng thượng vị với các triệu chứng như đầy hơi, buồn nôn hoặc nôn mửa. Nguyên nhân gây bệnh có thể do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (Hp), lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), lạm dụng rượu bia,…
Ngoài ra, một số yếu tố khác như căng thẳng quá mức, chế độ ăn uống không phù hợp,… cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm dạ dày.
Xem thêm >> Viêm dạ dày nguyên nhân và cách điều trị
Loét dạ dày – tá tràng
Nguyên nhân gây đau quặn bụng từng cơn còn có thể do bệnh loét dạ dày – tá tràng. Đây là tình trạng dạ dày hoặc hành tá tràng xuất hiện các vị trí loét. Người bệnh thường bị đau bụng vùng thượng vị hoặc đau bụng trên rốn kéo dài, tái phát nhiều lần trong ngày, có thể kèm theo đầy bụng, buồn nôn, nôn, chán ăn, sụt cân,…
Hai nguyên nhân phổ biến nhất của loét dạ dày – tá tràng là do nhiễm khuẩn Hp hoặc lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs).
Viêm loét đại trực tràng
Viêm loét đại trực tràng xảy ra khi lớp niêm mạc ở đại tràng bị viêm và loét. Tùy vào vị trí và mức độ viêm loét mà người bệnh sẽ có những triệu chứng khác nhau như đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi, sụt cân,…
Các yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh có thể là rối loạn chức năng hệ miễn dịch (do nhiễm vi khuẩn hoặc virus) và yếu tố di truyền.
Táo bón
Táo bón là tình trạng đi tiêu không thường xuyên, đi ngoài khó khăn với tần suất ít hơn 3 tuần/lần, phân cứng, vón cục,… Bệnh khởi phát do đại tràng hoặc trực tràng bị tắc nghẽn (tắc ruột,, ung thư đại – trực tràng,…) hoặc do bệnh lý liên quan đến rối loạn thần kinh (bệnh Parkinson, chấn thương cột sống,…). Ngoài ra, thói quen ăn uống thiếu chất xơ, lười vận động, căng thẳng quá mức,… cũng có thể là các tác nhân gây táo bón.
Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một loại rối loạn ảnh hưởng đến ruột. Triệu chứng thường gặp gồm cảm thấy đau quặn bụng, thay đổi thói quen đi tiêu, đầy hơi, táo bón, tiêu chảy,…
Nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích hiện vẫn chưa rõ. Các yếu tố thúc đẩy mắc hội chứng ruột kích thích gồm chấn thương tâm lý, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, nhiễm trùng ống tiêu hóa,…
Bệnh Crohn
Bệnh Crohn là một trong hai bệnh thuộc nhóm bệnh lý ruột mạn tính (IDB) có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, nhưng phổ biến là ruột non.
Khi bệnh khởi phát, các triệu chứng bao gồm tiêu chảy ra chất nhầy hoặc máu. Tiêu chảy có thể kéo dài và kèm theo đau bụng, sốt, sụt cân. mệt mỏi, thiếu máu. Nhiều trường hợp nghiêm trọng có thể biểu hiện áp xe trực tràng – hậu môn, rò hậu môn (cutaneous fistulas),…
Tắc ruột
Tắc ruột là tình trạng thức ăn đi qua ruột non hoặc ruột già bị tắc nghẽn. Một số triệu chứng cảnh báo bệnh có thể bao gồm đau quặn bụng từng cơn, buồn nôn và nôn mửa, chướng bụng… Nguyên nhân thông thường dẫn đến tắc ruột có thể do dính ruột, thoát vị, ung thư. Ngoài ra, một số bệnh lý và tình trạng khác có thể gây ra tắc ruột gồm có bệnh Crohn, viêm túi thừa, xoắn ruột non (volvulus),…
Sỏi mật
Sỏi mật là sự xuất hiện các viên sỏi bên trong túi mật, gồm sỏi cholesterol (do sự ứ đọng cholesterol trong mật) và sỏi sắc tố (do sự ứ đọng bilirubin trong mật). Thông thường, sỏi mật thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi sỏi mật di chuyển và làm tắc nghẽn ống dẫn mật, điều này tạo áp lực lên trên túi mật, gây ra triệu chứng đau bụng từng cơn ở vị trí hạ sườn phải. Ngoài ra, triệu chứng buồn nôn, nôn và vàng da cũng có thể xuất hiện kèm theo.
Viêm túi mật
Viêm túi mật là một biến chứng thường gặp nhất của sỏi mật. Hơn 95% bệnh nhân bị viêm túi mật có mắc bệnh sỏi mật. Viêm túi mật xảy ra khi viên sỏi mật làm tắc nghẽn ống dẫn mật, dẫn đến dịch mật bị ứ đọng trong túi mật trong một khoảng thời gian. Ứ mật làm kích thích giải phóng nhiều enzyme gây viêm trong mật dẫn đến viêm mật. Hầu hết bệnh nhân bị viêm túi mật đều có triệu chứng đau quặn từng cơn ở vùng hạ sườn phải, đi kèm với đầy hơi, buồn nôn, nôn, sốt nhẹ.
Các bệnh lý khác
Ngoài ra, một số bệnh lý sau đây cũng gây ra tình trạng đau quặn bụng từng cơn:
- Lạc nội mạc tử cung: Đây là bệnh lý phụ khoa ở nữ giới khởi phát khi tế bào niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung, dẫn đến viêm và hình thành mô sẹo ở vùng xương chậu. Bệnh gây ra những cơn đau dữ dội ở vùng chậu, có thể đi kèm chảy máu nhiều giữa các kỳ kinh, mệt mỏi, buồn nôn,…
- Hội chứng Mittelschmerz: Đây là hội chứng đau một bên bụng dưới xảy ra vào thời điểm rụng trứng. Cơn đau do hội chứng Mittelschmerz gây ra có thể đau âm ỉ hoặc đau nhói đột ngột, cơn đau có thể xuất hiện thoáng qua hoặc kéo dài trong nhiều ngày. Ngoài ra, người còn có thể bị xuất huyết âm đạo nhẹ.
Mời Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu các vị trí đau bụng khác:
Cách chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng thắt từng cơn
Để xác định cơn đau bụng quặn thắt từng cơn khởi phát từ bệnh lý nào, bệnh nhân cần thăm khám để tìm ra nguyên nhân chính xác. Khi thăm khám, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp chẩn đoán như sau:
- Khám lâm sàng: Dựa theo những thông tin về mức độ đau bụng cùng những triệu chứng kèm theo, cơn đau xảy ra ở vị trí nào, bác sĩ sẽ đưa ra kết quả chẩn đoán ban đầu.
- Cận lâm sàng: Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một vài xét nghiệm, nội soi hoặc chẩn đoán hình ảnh để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, từ đó đưa ra các hướng điều trị phù hợp.
Thăm khám sớm để tìm ra nguyên nhân gây đau bụng là cần thiết để điều trị bệnh kịp thời, giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng. Để nhận được kết quả chẩn đoán chính xác, bệnh nhân nên lựa chọn các địa chỉ phòng khám nội soi tiêu hóa uy tín với đội ngũ bác sĩ giỏi.
KHÁM RA BỆNH – TRỊ HẾT BỆNH – NGỪA UNG THƯ
endoclinic.vn tự hào là trung tâm y tế hiếm hoi chuyên sâu về dịch vụ nội soi và điều trị bệnh lý tiêu hóa. Tại đây có đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, đến từ các bệnh viện đầu ngành tại TP. Hồ Chí Minh, đảm bảo tiến hành chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị theo Guideline và thuốc kê đơn Brandname thích hợp cho từng bệnh nhân.
Đặc biệt, endoclinic.vn kết hợp phương pháp Nội Soi Thực quản – Dạ dày – Tá tràng Không Đau (Nội Soi tiền Mê) được khuyến cáo theo Hội Tiêu Hóa Hoa Kỳ và Đồng Thuận Châu Á đảm bảo tăng tỷ lệ phát hiện các tổn thương, cùng với hệ thống máy móc thiết bị hiện đại, tân tiến, giúp làm tăng tỷ lệ chẩn đoán chính xác bệnh lý tiêu hóa lên đến 90-95%.
Quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh tại endoclinic.vn còn có sự trợ giúp từ hệ thống trang thiết bị hiện đại có độ phóng đại 100 – 135 lần, chế độ nhuộm ảo, màn hình 4K sắc nét. Ngoài ra, trung tâm nội soi tiêu hóa endoclinic.vn cũng triển khai các cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán bệnh lý tiêu hóa chuẩn xác như xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh.
Không những vậy, chi phí thăm khám và điều trị tại endoclinic.vn còn rõ ràng, minh bạch cùng với chất lượng dịch vụ chu đáo và giờ làm việc sớm (mở cửa từ 6 giờ sáng) thuận tiện cho bệnh nhân hoàn tất khám bệnh trong ngày.
>> Đặt lịch khám chăm sóc sức khỏe tiêu hóa với bác sĩ của endoclinic.vn tại đây: Đặt lịch khám hoặc qua Hotline 028 5678 9999.
Cách điều trị đau bụng quặn từng cơn
Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng nguyên nhân gây bệnh, bao gồm sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật (trong một số trường hợp đặc biệt). Người bệnh nên thăm khám để được tư vấn cụ thể, có cách điều trị phù hợp với tình trạng bệnh.
Ngoài ra, để giảm đau quặn bụng từng cơn tại nhà, người bệnh có thể áp dụng một vài cách dưới đây. Lưu ý, các thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo, nên tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
- Chườm ấm bụng, tắm nước ấm.
- Uống đủ nước.
- Uống các loại nước gừng, nước nha đam, soda.
- Hạn chế các chất kích thích như thuốc lá, bia, rượu,…
- Hạn chế ăn thực phẩm khó tiêu như thức ăn chua, cay, nhiều dầu mỡ,…
- Thay đổi thói quen ăn uống như ăn chậm nhai kỹ, ăn uống điều độ, hạn chế bỏ bữa,…
Khi nào nên gặp bác sĩ?
Các trường hợp đau bụng từng cơn đi kèm với những triệu chứng sau đây cần gặp bác sĩ ngay:
- Bụng đau nhói, đau liên tục kéo dài hơn 6 giờ.
- Đau bụng đột ngột sau khi ăn.
- Đau bụng dữ dội (nếu trong thai kỳ)
- Phân có máu.
- Vàng da.
- Buồn nôn và nôn
Nhìn chung, đau bụng từng cơn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, khi triệu chứng này xuất hiện, người bệnh không nên xem nhẹ và cần thăm khám ngay để điều trị sớm và ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Tham khảo thêm các triệu chứng khác:
Câu hỏi thường gặp
Đau bụng quặn từng cơn là dấu hiệu của bệnh gì?
Đau bụng quặn từng cơn có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như loét dạ dày – tá tràng, viêm túi mật, viêm ruột thừa, tắc ruột, táo bón,… Tuy nhiên nếu cơn đau trở nên nghiêm trọng, kéo dài hơn 6 giờ kèm theo các triệu chứng như phân có máu, nôn mửa, vàng da, bụng sưng,… thì cần phải thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân.
Đau bụng quặn từng cơn kèm tiêu chảy cần làm gì?
Đau bụng quặn từng cơn kèm tiêu chảy có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Tùy theo từng nguyên nhân sẽ có cách điều trị khác nhau. Thông thường, bệnh nhân cần uống nhiều nước khi bị tiêu chảy để ngăn ngừa tình trạng cơ thể mất nước. Nếu các triệu chứng kéo dài không hết, thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.
Đau quặn bụng kéo dài có nguy hiểm không?
Đau quặn ở bụng kéo dài có thể là triệu chứng của một số bệnh cấp tính như loét dạ dày – tá tràng, tắc ruột,… Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mạn tính, thậm chí là ung thư. Vì thế, bệnh nhân nên đi thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị bệnh.
Tài liệu tham khảo:
1. Trung Tâm Nội Soi Tiêu Hóa – Endo Clinic
2. Mayo Clinic. Symptom Checker. https://www.mayoclinic.org/symptom-checker/abdominal-pain-in-adults-adult/related-factors/itt-20009075 (đã truy cập 05 9 2023).
3. Medlineplus. Abdominal pain. 02 07 2022. https://medlineplus.gov/ency/article/003120.htm (đã truy cập 05 9 2023).
4. Betterhealth. Abdominal pain in adults. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/abdominal-pain-in-adults (đã truy cập 05 9 2023).
5. Mayo Clinic. Intestinal obstruction. 20 01 2021. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/intestinal-obstruction/symptoms-causes/syc-20351460 (đã truy cập 05 9 2023).
6. Mayo Clinic. Cholecystitis. 09 09 2022. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cholecystitis/symptoms-causes/syc-20364867 (đã truy cập 05 9 2023).
7. Mayo Clinic. Gastritis. 15 03 2022. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gastritis/symptoms-causes/syc-20355807 (đã truy cập 05 9 2023).
8. World Health Organization. Endometriosis. 24 03 2023. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis (đã truy cập 05 9 2023).
9. Mayo Clinic. Mittelschmerz. 27 12 2022. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/mittelschmerz/symptoms-causes/syc-20375122 (đã truy cập 05 9 2023).
10. Kathryn Watson. Inconsistent Sharp Abdominal Pain Causes and Treatment. 16 08 2022. https://www.healthline.com/health/sharp-stomach-pain-that-comes-and-goes#causes-and-treatment (đã truy cập 05 9 2023).
11. Zawn Villines. What causes sharp stomach pain that comes and goes? 01 05 2019. https://www.medicalnewstoday.com/articles/325078 (đã truy cập 05 9 2023).
11. Mark W. Jones; Connor B. Weir; Sassan Ghassemzadeh. Gallstones (Cholelithiasis). 24 04 2023. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459370/ (đã truy cập 20 06 2023).
12. Christina C. Lindenmeyer. Acute Cholecystitis. 09 2022. https://www.msdmanuals.com/professional/hepatic-and-biliary-disorders/gallbladder-and-bile-duct-disorders/acute-cholecystitis (đã truy cập 20 06 2023).
