Đau thượng vị buồn nôn là triệu chứng phổ biến ở nhiều người, có thể liên quan đến các bệnh về tiêu hóa. Trong bài viết dưới đây, Endo Clinic tổng hợp các thông tin liên quan về nguyên nhân đau vùng thượng vị, buồn nôn và các phương pháp điều trị phổ biến. Mời Cô Chú, Anh Chị cùng theo dõi!
Lưu ý
Các thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế chẩn đoán bệnh từ các bác sĩ có chuyên môn.
Tìm hiểu về triệu chứng đau thượng vị, buồn nôn
Đau thượng vị là cảm giác khó chịu hoặc đau vùng bụng trên rốn, giữa 2 bên xương sườn, dưới xương ức và trên rốn. Cơn đau có thể xảy ra từ nhẹ đến nặng, tại mọi thời điểm khác nhau (có thể là đau khi đói, đau sau khi ăn hoặc đau thượng vị về đêm).
Buồn nôn là cảm giác khó chịu ở dạ dày, thôi thúc muốn nôn ra. Triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột, chỉ trong thời gian ngắn hoặc kéo dài và tái đi tái lại nhiều lần.
Nguyên nhân gây khó chịu vùng thượng vị và buồn nôn
Đau bụng vùng thượng vị, buồn nôn có thể khởi phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Đây có thể là triệu chứng của một số bệnh lý tiêu hóa như: viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày – thực quản, viêm tụy,… Cụ thể như sau:
Khó tiêu
Khó tiêu là thuật ngữ tập hợp các triệu chứng đầy hơi, đau vùng thượng vị, buồn nôn, chướng bụng,… thường xảy ra sau khi ăn.
Khó tiêu thường xảy ra sau khi tiêu thụ một lượng thức ăn lớn, nhiều năng lượng khiến dạ dày tốn nhiều thời gian để tiêu hóa hơn bình thường. Tuy nhiên, cũng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ khó tiêu như: trào ngược dạ dày – thực quản, loét dạ dày, lạm dụng bia rượu, chế độ ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh, tác dụng phụ của thuốc,…
Viêm dạ dày
Viêm dạ dày (viêm bao tử) xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị viêm. Bệnh ngày càng có xu hướng gia tăng bởi các yếu tố: nhiễm vi khuẩn Helicobacter Pylori (Hp), lạm dụng thuốc kháng viêm không chứa steroid (NSAIDs), căng thẳng kéo dài, chế độ ăn uống không lành mạnh (ăn không đúng bữa, ăn quá khuya, ăn nhiều đồ ăn cay nóng,…).
Triệu chứng điển hình của viêm dạ dày là đau bụng âm ỉ ở vùng thượng vị. Cơn đau có thể trầm trọng hơn khi căng thẳng cực độ, ăn quá no hoặc để bụng quá đói. Ngoài ra, người bệnh còn xuất hiện các triệu chứng khác như buồn nôn và nôn, ợ nóng, ợ hơi, chướng bụng, chán ăn,…
Tham khảo thêm >>
Loét dạ dày – tá tràng
Loét dạ dày – tá tràng là tình trạng các vết loét phát triển ở dạ dày và đoạn đầu của tá tràng. Bệnh thường khởi phát do người bệnh nhiễm vi khuẩn Hp hoặc sử dụng các thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Ngoài ra, các yếu tố liên quan ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh cũng làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.
Triệu chứng phổ biến của viêm loét dạ dày – tá tràng là đau kéo dài ở vùng thượng vị, có thể từ nhẹ đến nặng (tùy trường hợp). Các dấu hiệu phổ biến khác của bệnh bao gồm: khó tiêu, buồn nôn, nôn, tiêu ra phân đen, thay đổi khẩu vị, giảm cân không rõ nguyên nhân,…
Trào ngược dạ dày – thực quản
Trào ngược dạ dày – thực quản là tình trạng dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản do cơ thắt thực quản dưới không đóng kín. Bệnh có thể xảy ra ở bất cứ ai, nhưng thường gặp ở người thừa cân, phụ nữ trong thai kỳ, người hút thuốc lá, ăn uống không khoa học,…
Những người bị trào ngược dạ dày thực quản thường xuyên bị đau vùng thượng vị, khó tiêu, ợ chua, ợ nóng, khó nuốt,… Tình trạng này cứ kéo dài có thể gây biến chứng hẹp thực quản, thực quản Barrett, thậm chí là ung thư thực quản.
Viêm ruột thừa
Viêm ruột thừa là tình trạng ruột thừa bị viêm, dẫn đến cơn đau bụng đột ngột, buồn nôn, nôn, đầy hơi, sốt nhẹ, táo bón hoặc tiêu chảy,… Cô Chú, Anh Chị lưu ý, ở giai đoạn đầu của bệnh, cơn đau thường xảy ra ở vùng thượng vị, sau đó mới lan xuống đau vùng bụng dưới bên phải. Mức độ đau càng tăng khi Cô Chú, Anh Chị ho hoặc đi bộ.
Viêm ruột thừa là bệnh lý cấp tính, cần được thăm khám và can thiệp kịp thời. Nếu kéo dài, ruột thừa có thể bị vỡ, gây nhiễm trùng khắp ổ bụng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh.
Viêm tụy
Viêm tụy là tình trạng viêm nhiễm ở các mô tụy, có thể diễn biến cấp tính hoặc mạn tính. Nguyên nhân gây bệnh thường khởi phát chủ yếu do sỏi mật hoặc lạm dụng rượu bia.
Người bệnh viêm tụy thường bị đau vùng thượng vị lan ra sau lưng, buồn nôn, nôn, chán ăn, sốt,… Cô Chú, Anh Chị không nên tự mua thuốc uống hay cố gắng chịu đựng vì nếu kéo dài bệnh lý này có thể gây ra biến chứng tại chỗ (viêm tụy hoại tử, nang giả tụy) hoặc biến chứng toàn thân (suy đa tạng), có thể đe dọa đến tính mạng.
Viêm túi mật
Viêm túi mật xảy ra khi sỏi mật làm tắc nghẽn ống dẫn mật, khiến dịch mật bị ứ đọng, kích thích giải phóng enzyme gây viêm túi mật.
Đa số bệnh nhân bị viêm túi mật đều có triệu chứng đau dữ dội ở giữa bụng hoặc đau bụng trên bên phải, thậm chí cơn đau có thể lan đến vai phải hoặc lưng, kèm theo là buồn nôn, nôn, đầy hơi, sốt nhẹ.
Tắc nghẽn ruột non
Đây là tình trạng tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ ruột non, ngăn cản quá trình tiêu hóa tại đây. Các triệu chứng tắc ruột non bao gồm: đau vùng thượng vị, buồn nôn, nôn, đầy hơi, cơ thể mất nước, táo bón nặng,…
Bệnh nhân bị tắc ruột cần phải nhập viện ngay để được bác sĩ can thiệp kịp thời, ngăn chặn biến chứng nguy hiểm. Trong trường hợp ruột non bị tắc nghẽn hoàn toàn, có thể cần phải phẫu thuật.
Thiếu máu mạc treo
Thiếu máu mạc treo là bệnh lý suy giảm lưu lượng máu đến ruột non hoặc đại tràng. Nguyên nhân chủ yếu do xơ vữa động mạch mạc treo hoặc do sự hình thành các khối máu đông gây tắc nghẽn ở động mạch mạc treo.
Dấu hiệu sớm của bệnh có thể là các cơn đau bụng đột ngột, hoặc đau sau khi ăn, kèm theo đó là cảm giác buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chán ăn,… Theo đó, triệu chứng của thiếu máu mạc treo cấp tính hay mạn tính sẽ có các biểu hiện khác nhau.
Không dung nạp đường Lactose
Đây là tình trạng cơ thể không tiêu hóa được Lactose – một loại đường tự nhiên có trong sữa và các sản phẩm từ sữa.
Đối với những người không dung nạp Lactose, sau khi sử dụng sữa và sản phẩm từ sữa sẽ có triệu chứng đau thượng vị, đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy,…
Đau thượng vị, buồn nôn có nguy hiểm không?
Vì đau thượng vị và buồn nôn có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến một số biến chứng:
- Mất nước và điện giải
- Suy dinh dưỡng
- Ảnh hưởng đến tính mạng (trong các trường hợp cấp tính như viêm tụy, viêm ruột thừa, tắc nghẽn ruột non,…).
Mời Cô Chú, Anh Chị tìm hiểu các vị trí đau khác:
- Đau bụng phải
- Đau bụng dưới bên phải
- Nôn ói ra bọt trắng có nguy hiểm không?
Khi nào cần đi khám?
Cô Chú,Anh Chị nên đi khám ngay khi triệu chứng đau thượng vị và buồn nôn kéo dài hơn 1 – 2 ngày, hoặc có kèm theo các triệu chứng khác như:
- Tiêu phân đen, hoặc máu lẫn trong phân (đi ngoài ra máu).
- Khó nuốt
- Sờ thấy khối u ở bụng
- Nôn ra máu
- Sốt
- Khó thở
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Vàng mắt hoặc vàng da.
Cách chẩn đoán đau thượng vị, buồn nôn
Để chẩn đoán nguyên nhân gây ra cơn đau thượng vị và buồn nôn, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và chỉ định cận lâm sàng phù hợp.
– Khám lâm sàng: Bác sĩ có thể thăm khám bụng hoặc khám toàn thân, đồng thời sẽ hỏi Cô Chú, Anh Chị một số câu hỏi liên quan về mức độ, thời điểm xuất hiện triệu chứng, các triệu chứng khác đi kèm, các loại thuốc đang dùng, tiền sử bệnh lý bản thân và gia đình,…
– Cận lâm sàng chẩn đoán: Để có thêm cơ sở chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu Cô Chú, Anh Chị thực hiện các kiểm tra chuyên sâu, bao gồm:
- Xét nghiệm: Bao gồm xét nghiệm công thức máu toàn bộ, xét nghiệm phân tích nước tiểu, xét nghiệm Amylase máu (nếu nghi ngờ triệu chứng liên quan viêm tụy cấp),…
- Nội soi ống tiêu hóa: Đây là tiêu chuẩn “vàng” trong chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa, đánh giá chính xác các tổn thương gây nên triệu chứng. Theo đó, bác sĩ có thể chỉ định nội soi ống tiêu hóa trên hoặc dưới (tùy trường hợp).
- Chẩn đoán hình ảnh: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể được thực hiện như siêu âm bụng, chụp X-quang, chụp MRI hoặc CT Scan.
Cách điều trị đau thượng vị và buồn nôn
Tùy vào nguyên nhân gây triệu chứng khó chịu vùng thượng vị và buồn nôn, bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp. Theo đó, các phương pháp điều trị có thể là dùng thuốc hoặc phẫu thuật,… Cô Chú, Anh Chị nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn chính xác nhất.
Cách làm giảm triệu chứng khó chịu vùng thượng vị, buồn nôn
Đối với tình trạng đau thượng vị và buồn nôn ở mức độ nhẹ, Cô Chú, Anh Chị có thể thực hiện một số phương pháp hỗ trợ điều trị tại nhà để kiểm soát triệu chứng.
Các cách giảm đau thượng vị và buồn nôn tại nhà:
- Dùng thảo mộc: gừng, bạc hà,…
- Chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa nhỏ.
- Tránh ăn thức ăn nhiều dầu mỡ.
- Không uống bia rượu.
- Hạn chế hoạt động mạnh ngay sau khi ăn.
- Tránh đánh răng ngay sau khi ăn.
> Tìm hiểu thêm: Người bị đau thượng vị nên và không nên ăn gì?
Nếu đã áp dụng các biện pháp ở trên mà cơn đau thượng vị buồn nôn vẫn không thuyên giảm, thậm chí còn tiến triển nặng hơn hoặc kèm theo triệu chứng khác thì người bệnh nên đi khám ngay. Lưu ý, Cô Chú, Anh Chị nên chọn địa chỉ thăm khám uy tín để được bác sĩ giỏi thăm khám kỹ càng, chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Thăm khám và Điều trị tại Endo Clinic – An tâm khỏi bệnh tiêu hóa
Endo Clinic tự hào là phòng khám hiếm hoi chuyên sâu dịch vụ Nội soi, Chẩn đoán và Điều trị các bệnh lý tiêu hóa tại TP. HCM.
Phòng khám tập trung xây dựng đội ngũ 100% bác sĩ giỏi và giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, tất cả bác sĩ nội soi tại Endo Clinic đều được tập huấn chuyên sâu về nội soi chẩn đoán bệnh lý ống tiêu hoá và tầm soát ung thư sớm của ống tiêu hóa, nhằm mang lại kết quả chẩn đoán chính xác cho Khách hàng.
Endo Clinic còn là cơ sở hiếm hoi được Sở Y Tế TP. HCM cấp phép đạt chuẩn thực hiện Nội Soi Tiêu Hoá Không Đau (Nội Soi Tiền Mê). Do đó khi đến đây, Quý khách có trải nghiệm nội soi nhẹ nhàng và thoải mái, không hề đau đớn hay khó chịu như phương pháp nội soi thông thường. Đặc biệt với máy móc hiện đại, Nội soi không đau tại Endo Clinic có thể đạt tỷ lệ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh lên đến 90 – 95%.
Các bác sĩ cũng cam kết tư vấn trung thực, chỉ định phương pháp cận lâm sàng phù hợp để khách hàng tiết kiệm tối đa chi phí, ưu tiên dùng thuốc chính hãng để tối ưu phác đồ chữa trị.
Khi gặp các triệu chứng đau thượng vị buồn nôn, Cô Chú, Anh Chị có thể đặt lịch khám bệnh ở Endo Clinic tại đây: ĐẶT LỊCH KHÁM. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác, vui lòng liên hệ Hotline 028 5678 9999 để được giải đáp.
Mời Cô Chú, Anh Chị xem các triệu chứng liên quan:
Câu hỏi thường gặp
Đau thượng vị, buồn nôn là triệu chứng của bệnh gì?
Đau vùng thượng vị, buồn nôn có thể là triệu chứng của các bệnh tiêu hóa, bao gồm: chứng khó tiêu, viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày – thực quản, viêm ruột thừa, viêm tụy,… Cô Chú, Anh Chị nên đi khám ngay để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác.
Có cách nào chữa đau thượng vị và buồn nôn tại nhà không?
Tại nhà, Cô Chú, Anh Chị có thể áp dụng một số biện pháp kiểm soát đau thượng vị, buồn nôn như dùng gừng hoặc bạc hà, ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, hạn chế món ăn nhiều dầu mỡ, không uống rượu bia,…
Đau thượng vị buồn nôn nên ăn gì?
Cô Chú, Anh Chị nên tăng cường sử dụng các thực phẩm tốt cho sức khỏe như trái cây, rau xanh, sản phẩm từ sữa ít béo, cá và dùng thảo mộc (gừng, bạc hà,…) để cải thiện các cơn buồn nôn, đau thượng vị.
