NÔN RA MÁU – ÓI RA MÁU

Nôn hoặc ói ra máu có thể đến từ một vài nguyên nhân ít phổ biến hơn, bao gồm:

• Nhiễm độc phóng xạ.
• Uống phải độc chất như asen hoặc axit.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa không phổ biến.
• Bệnh về máu như giảm tiểu cầu, bệnh bạch cầu, bệnh hemophilia (máu khó đông) hay thiếu máu có thể gây ra hiện tượng nôn ra máu.

Trong một số trường hợp bị ói ra máu, bác sĩ có thể không tìm ra nguyên nhân, ngay cả khi thực hiện các thăm khám cận lâm sàng.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, một số nguyên nhân khác có thể gây triệu chứng nôn ra máu, bao gồm:

• Dị tật bẩm sinh.
• Rối loạn đông máu.
• Thiếu vitamin K.
• Dị ứng sữa.
• Chảy máu cam và sau đó nuốt máu, trẻ có thể bị nôn ra máu.
• Nuốt phải dị vật.

Khám lâm sàng là bước đầu tiên giúp bác sĩ thu thập thông tin bệnh lý, tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng, tổn thương, nguyên nhân gây ra triệu chứng ói ra máu.

Một trong những điều đầu tiên bác sĩ sẽ cố gắng tìm ra là “liệu máu chảy ra này có thật sự là từ đường tiêu hóa trên không?”. Đôi khi khó có thể chắc chắn điều này, và có thể khó kết luận nếu máu chảy ra là

• Ho ra máu: chứ không phải nôn ra máu.
• Máu từ chỗ nào đó ở trong miệng hoặc mũi mà chảy ngược lại cổ họng, sau đó nuốt và nôn ra. Ví dụ: máu chảy từ mũi.

Vì vậy, để chẩn đoán tình trạng sức khỏe của Cô Bác, Anh Chị bác sĩ sẽ thăm hỏi các triệu chứng, dấu hiệu đang mắc phải thông qua các câu hỏi như:

Chất nôn chứa dịch dạ dày lẫn máu tuy hiếm gặp nhưng đây lại là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nghiêm trọng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị ngay lập tức. Những trường hợp có nguy cơ xuất hiện chất nôn ra từ dạ dày có lẫn máu, bao gồm:

• Người cao tuổi.
• Người có tiền sử lạm dụng rượu.
• Người có tiền sử đột quỵ.
• Người có tiền sử rối loạn ảnh hưởng đến khả năng nuốt.

Những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân bị ói ra máu bao gồm:

• Ngạt thở là một trong những biến chứng chính của nôn ra máu, có thể dẫn đến tình trạng tràn máu màng phổi, làm suy giảm khả năng thở.
• Thiếu máu có thể xảy ra nếu người bệnh mất quá nhiều máu khi nôn nhiều và đột ngột.
• Sốc là tình trạng xảy ra khi người bệnh bị ói ra máu quá mức cùng với các triệu chứng như chóng mặt khi đứng, thở nông, lượng nước tiểu ít, da lạnh, nhợt nhạt. Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến giảm huyết áp, hôn mê và tử vong.

Phương pháp điều trị triệu chứng ói ra máu phụ thuộc vào nguyên nhân và vị trí xuất huyết. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tiêu hóa và yêu cầu đầu tiên của bác sĩ sẽ là xác định nguyên nhân nào gây ra triệu chứng. Các lựa chọn điều trị triệu chứng ói ra máu có thể bao gồm:

• Nội soi đường tiêu hóa trên giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý mà bác sĩ còn có thể điều trị trong quá trình nội soi như cầm máu bằng cách cắt, kẹp mạch máu hoặc bằng cách tiêm thuốc. Nếu nguyên nhân gây xuất huyết đường tiêu hóa là vết loét, thủng dạ dày hoặc đường ruột bác sĩ có thể phẫu thuật cắt vết thương trong quá trình nội soi để kiểm soát chảy máu.
• Trong một số trường hợp cần dự phòng chảy máu tái phát như: phát hiện và điều trị diệt H. pylori, phòng loét do NSAIDs (một loại thuốc giảm đau), phòng loét do stress…
• Hạn chế sử dụng thực phẩm có tính axit cao và chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
• Ngoài ra, tầm soát ung thư tiêu hóa định kỳ theo khuyến cáo sẽ giúp Cô Bác, Anh Chị kiểm tra toàn bộ hệ tiêu hóa, xác định các dấu hiệu, biểu hiện bất thường nhằm phát hiện ung thư, nâng cao hiệu quả điều trị và phòng ngừa các bệnh lý thường gặp ở ống tiêu hóa và tuyến tiêu hóa.

Nôn ra máu là triệu chứng cần được bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán dù lượng ít hay nhiều. Mặc dù trong nhiều trường hợp, tình trạng chảy máu sẽ nhanh chóng được cầm, tuy nhiên Cô Bác, Anh Chị vẫn không thể chắc chắn nó sẽ ngừng chảy khi nôn ra máu lần đầu. Trong một số trường hợp, chảy máu có thể trở nên nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng. Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây chảy máu, trong đó có nhiều nguyên nhân có thể chữa được nhưng ưu tiên hàng đầu là việc xác định chắc chắn máu đã ngừng chảy. Vì vậy, Cô Bác, Anh Chị cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt ngay khi có triệu chứng ói hoặc nôn ra máu.