Bạn nóng rát, khó chịu ở vùng thượng vị, có thể lên tận cổ họng? Bạn có thường xuyên bị ợ chua, buồn nôn, nôn, khó nuốt,… sau khi ăn hoặc khi nằm xuống? Nhiều khả năng, bạn đang mắc phải bệnh trào ngược dạ dày thực quản – một căn bệnh tiêu hóa rất phổ biến hiện nay. Vậy đây là bệnh gì, triệu chứng của nó ra sao? Và liệu có cách nào để điều trị hiệu quả bệnh này, hay không? Mời bạn cùng Endo Clinic tìm hiểu chi tiết về bệnh lý này trong bài viết sau!
Lưu ý:
“Trào ngược dạ dày” thuật ngữ chính xác là “trào ngược dạ dày – thực quản”. Tuy nhiên, bài viết này sẽ thường xuyên sử dụng thuật ngữ trào ngược dạ dày với mục đích giúp tiếp cận được nhiều quý đọc giả hơn.
Bệnh trào ngược dạ dày là gì?
Trào ngược dạ dày là hiện tượng dịch tại dạ dày trào ngược lên vùng thực quản, hầu họng gây kích ứng niêm mạc thực quản gây ợ nóng, ợ trớ. Bệnh lý này không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu, chúng còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Dịch dạ dày thường gồm thức ăn, men tiêu hóa, acid HCl, hơi,…
Bệnh trào ngược dạ dày tiếng anh được gọi là Gastroesophageal reflux disease – hay còn gọi tắt là GERD. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh lý này, chủ yếu đến từ sự suy yếu của cơ thắc thực quản dưới và sự dịch chuyển lên trên cơ hoành của túi axit dịch vị (ở những bệnh nhân bị thoát vị hoành).
Phân loại bệnh trào ngược dạ dày – thực quản
Có nhiều cách đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh trào ngược dạ dày. Trong đó, có 2 cách phân loại được các bác sĩ tin dùng.
2 cách đánh giá trào ngược dạ dày được áp dụng phổ biến là:
- Phân độ Los Angeles (LA): đánh giá viêm thực quản, trào ngược dạ dày – thực quản.
- Phân độ Hill: đánh giá nếp van dạ dày – thực quản.
Để đánh giá theo hai phân độ trên đều cần tiến hành nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng.
Phân độ Los Angeles đánh giá viêm thực quản trào ngược
Đây là hệ thống phân loại được sử dụng phổ biến và có giá trị thiết thực nhất để đánh giá mức độ viêm thực quản trào ngược.
4 cấp độ viêm thực quản trào ngược gồm:
- Viêm thực quản trào ngược độ A: Một hoặc nhiều vết rách niêm mạc ≤ 5 mm không vượt qua đỉnh của 2 nếp niêm mạc.
- Viêm thực quản trào ngược độ B: Một hoặc nhiều vết rách niêm mạc > 5 mm không vượt qua đỉnh của 2 nếp gấp niêm mạc.
- Viêm thực quản trào ngược độ C: Một hoặc nhiều vết rách niêm mạc cắt ngang ≥ 2 nếp gấp niêm mạc và liên quan đến < 75% chu vi thực quản.
- Viêm thực quản trào ngược độ D: Một hoặc nhiều vết rách niêm mạc liên quan đến ≥ 75% chu vi thực quản.
Phân độ Hill đánh giá nếp van dạ dày – thực quản
Đây là phương pháp đánh giá đánh giá bất thường của nếp van dạ dày – thực quản trong nội soi, liên quan khả năng mắc bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Theo đó, nếp van thực quản – dạ dày nằm ở chỗ nối giữa dạ dày và thực quản.
Theo phân loại Hill có 4 cấp độ xếp loại từ I đến IV:
- Độ I: nếp gấp rõ, lỗ tâm vị ôm chặt ống soi.
- Độ II: nếp gấp còn rõ nhưng không bằng độ I, lỗ tâm vị mở ra đóng vào nhanh theo hô hấp.
- Độ III: nếp gấp không rõ và lỗ tâm vị không ôm chặt ống soi.
- Độ IV: không còn nếp gấp, vùng nối dạ dày thực quản mở và có thể thấy được biểu mô thực quản ở tư thế quặt ngược ống soi ở dạ dày.
Nguyên nhân trào ngược dạ dày là gì?
Nguyên nhân trào ngược dạ dày là do sự suy yếu cơ thắt thực quản dưới (cơ LES) khiến nó không đóng kín. Điều này tạo cơ hội cho thức ăn chưa tiêu hóa cùng axit dạ dày trào ngược trở lên thực quản, gây viêm làm tổn thương niêm mạc ở vùng này.
Do đó, bất kỳ các yếu tố nào, từ thói quen ăn uống, sinh hoạt cho đến các bệnh lý mà tác động lên khả năng co thắt của cơ LES đều làm tăng nguy cơ gây mắc trào ngược dạ dày – thực quản ở một người.
Các yếu tố, nguyên nhân gây trào ngược dạ dày:
- Thừa cân, béo phì
- Phụ nữ trong thai kỳ
- Tiền sử bệnh lý về mô liên kết
- Chế độ ăn uống không lành mạnh
- Hút thuốc lá
- Stress/căng thẳng
- Tác dụng phụ của thuốc
Thừa cân, béo phì
Cân nặng là một trong những yếu tố tác động trực tiếp lên vùng bụng và cơ thắt thực quản, cụ thể là tạo áp lực lớn lên các bộ phận này. Từ đó, nguy cơ trào ngược dạ dày – thực quản cũng tăng lên.
Phụ nữ trong thai kỳ
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ở phụ nữ trong thai kỳ là do sự thay đổi hormone của người mẹ, làm ảnh hưởng đến nhu động của dạ dày. Điều này khiến quá trình tiêu hóa thức ăn bị kéo dài.
Ngoài ra, do sự thay đổi của nồng độ estrogen và progesterone trong quá trình mang thai, khiến cho cơ thắt thực quản dưới (LES) giãn ra. Đây cũng là một trong những yếu tố dẫn đến tình trạng trào ngược khi mang thai.
Tiền sử bệnh lý về mô liên kết
Các bệnh viêm dạng thấp, xơ cứng bì, thoát vị hoành, liệt dạ dày làm tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày. Các bệnh lý này gây ra tình trạng mất trương lực ở cơ thắt thực quản dưới (LES). Từ đó, góp phần vào sự trầm trọng các dấu hiệu và gây ra các biến chứng do trào ngược dạ dày gây ra.
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, nguyên nhân bị trào ngược dạ dày liên quan mạnh mẽ đến chế độ ăn uống không lành mạnh.
Các thói quen ăn uống không tốt cần lưu ý:
- Ăn quá no trước khi ngủ
- Lạm dụng rượu bia
- Thường xuyên dùng thực phẩm có tính axit
- Thường xuyên dùng thực phẩm giàu chất béo
Hút thuốc lá
Hút thuốc lá làm giảm áp lực cơ vòng thực quản dưới (LES), tăng tiết axit dạ dày và có thể trào ngược lên thực quản. Đồng thời, hút thuốc lá còn khiến cơ thể dễ viêm nhiễm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh trào ngược dạ dày, hoặc Barrett thực quản – yếu tố có thể chuyển biến thành ung thư thực quản.
Stress/căng thẳng
Ở những bệnh nhân trào ngược dạ dày, cơ thắt thực quản dưới không đóng kín. Nếu người bệnh rơi vào trạng thái căng thẳng thường xuyên sẽ làm tăng axit trong dạ dày. Khi đó axit dạ dày càng dễ dàng trào ngược lên thực quản, càng khiến bệnh thêm trầm trọng.
Tác dụng phụ của thuốc
Các thuốc kháng cholinergic, kháng histamin, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc chẹn canxi, progesterone và nitrat,… làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới (LES) gây nên tình trạng trào ngược dạ dày.
Lưu ý: Nếu nghi ngờ thuốc đang dùng là nguyên nhân gây trào ngược dạ dày, bạn nên trao đổi với Bác sĩ điều trị, tránh ngưng thuốc đột ngột.
Triệu chứng trào ngược dạ dày gồm những gì?
Triệu chứng trào ngược dạ dày thường gặp nhất chính là ợ nóng và ợ trớ. Tuy nhiên, biểu hiện của trào ngược dạ dày cũng kèm theo những dấu hiệu lâm sàng khác giúp bạn nhận diện bệnh chính xác hơn.
Nhận biết sớm các triệu chứng trào ngược dạ dày giúp người bệnh thăm khám kịp thời và có hướng điều trị hiệu quả.
Các dấu hiệu trào ngược dạ dày thường gặp:
- Ợ nóng
- Ợ trớ
- Buồn nôn, nôn
- Khó nuốt, nuốt vướng
- Hôi miệng, đắng miệng
- Đau bụng trên rốn
- Đau tức ngực không do bệnh tim
- Ho kéo dài
- Khó thở không do hen suyễn
Tìm hiểu thêm bài viết: 9 triệu chứng trào ngược dạ dày mà bạn không nên chủ quan
Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến trào ngược dạ dày, cần đến các phòng khám dạ dày để được khám, tư vấn và điều trị một cách kịp thời.
Phòng khám Endo Clinic là phòng khám nội soi dạ dày tại TpHCM uy tín, trang bị trang thiết bị nội soi tiên tiến, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý liên quan đến ống tiêu hóa trên. Đặt lịch hẹn ngay với bác sĩ Endo Clinic để được tư vấn điều trị sớm.
Khám trào ngược dạ dày như thế nào?
Khám trào ngược dạ dày bao gồm khám lâm sàng và các cận lâm sàng như nội soi dạ dày, xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh. Từ đó, Bác sĩ xác định tình trạng bệnh và kiểm tra hiệu quả của phác đồ điều trị.
Khám lâm sàng
Việc khám lâm sàng sẽ bao gồm hỏi bệnh và thăm khám. Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về tình trạng triệu chứng cũng như tiền sử bệnh lý của bạn và gia đình. Thăm khám toàn thân và các cơ quan khác cũng là bước quan trọng để định hướng các nguyên nhân, từ đó chỉ định các cận lâm sàng cần thiết trong quá trình chẩn đoán bệnh
Ngoài ra, bạn có thể được thực hiện bảng câu hỏi GerdQ gồm 6 câu hỏi, xoay quanh về tần suất xuất hiện của các triệu chứng trào ngược dạ dày.
| Câu hỏi | Điểm liên quan tần suất của triệu chứng | |||
|---|---|---|---|---|
| 0 ngày | 1 ngày | 2 – 3 ngày | 4 – 7 ngày | |
| Bạn có thường xuyên cảm thấy nóng rát sau xương ức (ợ nóng) không? | 0 | 1 | 2 | 3 |
| Bạn có thường xuyên gặp tình trạng thức ăn hoặc dịch trào ngược lên cổ họng hoặc miệng (nôn trớ) không? | 0 | 1 | 2 | 3 |
| Bạn có thường xuyên bị đau thượng vị không? | 3 | 2 | 1 | 0 |
| Bạn bị buồn nôn bao lâu một lần? | 3 | 2 | 1 | 0 |
| Bạn có thường xuyên khó ngủ vì chứng ợ nóng và/hoặc nôn trớ không? | 0 | 1 | 2 | 3 |
| Bạn có thường xuyên dùng thuốc điều trị chứng ợ nóng và/hoặc nôn trớ, ngoài những loại thuốc mà Bác sĩ đã chỉ định không? | 0 | 1 | 2 | 3 |
Cận lâm sàng
Khi thăm khám cận lâm sàng, bác sĩ sẽ cần làm các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và nội soi tiêu hóa để chẩn đoán chính xác nguyên nhân bị bệnh trào ngược dạ dày.
Nội soi dạ dày
Để chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày bạn có thể được chỉ định nội soi. Thông qua camera, Bác sĩ sẽ quan sát được các tổn thương ở niêm mạc thực quản hoặc tình trạng nếp van dạ dày – thực quản không đóng kín. Từ đây, Bác sĩ đánh giá được tình trạng trào ngược, hỗ trợ quá trình điều trị sau này.
Ngoài ra, nội soi phối hợp sinh thiết làm giải phẫu bệnh ở những vùng bất thường. Từ đó, có thể hỗ trợ phát hiện sự thay đổi của lớp biểu mô trụ trong bệnh thực quản Barrett.
Kiểm tra độ pH
Kiểm tra pH 24 giờ giúp bác sĩ đo được nồng độ axit bên trong thực quản. Cận lâm sàng này được chỉ định kể cả khi bệnh nhân đã được điều trị bằng thuốc ức chế bơm proton. Bên cạnh đó, nếu kết quả nội soi không thấy bất thường, Bác sĩ có thể sẽ thực hiện xét nghiệm này để kiểm tra nồng độ axit. Phương pháp này sẽ đo lượng axit trong thực quản khi cơ thể ở các trạng thái khác nhau, chẳng hạn như trong khi ăn hoặc ngủ.
Đo áp lực thực quản
Đo áp lực thực quản hỗ trợ đo các cơn co thắt trong thực quản khi người bệnh nuốt. Cận lâm sàng này được sử dụng để đánh giá nhu động thực quản trước khi điều trị phẫu thuật.
Chụp X-quang
Chụp X – quang là một phương tiện để quan sát hình ảnh toàn bộ thực quản, dạ dày và tá tràng. Phương pháp này hạn chế về khả năng chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày nhưng giúp loại từ các tình trạng bệnh lý khác như viêm, loét dạ dày tá tràng.
Chụp X-quang cản quang
Chụp X – quang cản quang là kỹ thuật sử dụng chất tương phản bari để phủ lên niêm mạc dạ dày – thực quản, giúp phát hiện các vết loét thực quản và hẹp thực quản. Tuy nhiên, chụp X-quang cản quang không hiệu quả để phát hiện bệnh trào ngược dạ dày ở mức độ nhẹ và vừa.
Biến chứng trào ngược dạ dày nguy hiểm ra sao?
Biến chứng trào ngược dạ dày sẽ trở nên nguy hiểm nếu bệnh bị phớt lờ mà không được điều trị thời. Nguyên nhân là bởi niêm mạc của thực quản không có cơ chế tiết chất nhầy như tuyến niêm mạc dạ dày, nên khi tiếp xúc phải axit, chúng sẽ bị tổn thương.
Vì lẽ đó, khi phải tiếp xúc với axit dạ dày trong một thời gian dài, niêm mạc thực quản sẽ dần bị viêm, loét, thậm chí dẫn đến ung thư thực quản, rất nguy hiểm.
Các biến chứng trào ngược dạ dày thường gặp ở ống thực quản:
- Viêm thực quản
- Loét thực quản
- Hẹp thực quản
- Barret thực quản
- Ung thư thực quản
- Các vấn đề khác: Hen suyễn, viêm phế quản và viêm phổi, khàn giọng, khó thở, ho kéo dài,…
> Tìm hiểu thêm: Trào ngược dạ dày – thực quản có nguy hiểm không?
Cách điều trị bệnh trào ngược dạ dày ra sao mới hiệu quả?
Điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả hay không sẽ phụ thuộc vào việc tuân thủ sử dụng thuốc của người bệnh và thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp. Nhưng nếu người bệnh bị trào ngược dạ dày nặng có thể cần phẫu thuật điều trị để giảm nhẹ các triệu chứng.
Sử dụng thuốc điều trị bệnh trào ngược dạ dày
Thuốc trào ngược dạ dày được xem là một phương pháp tối ưu và an toàn để điều trị và kiểm soát tốt bệnh GERD. Tuy nhiên, tốt nhất là đến gặp Bác sĩ tại phòng khám nội soi tiêu hóa để được tư vấn, chẩn đoán và liệu trình điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng bệnh nếu bệnh kéo dài.
Một số loại thuốc trào ngược dạ dày:
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI)
- Thuốc kháng histamin H2
- Thuốc trung hòa axit dạ dày (antacid)
- Thuốc điều hoà nhu động (prokinetic)
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết: 8 thuốc trị trào ngược dạ dày thường được bác sĩ chỉ định
Thay đổi thói quen ăn uống
Trào ngược dạ dày là một tình trạng liên quan mật thiết với chế độ ăn uống. Bởi vậy nên điều tất yếu là phải thay đổi thói quen ăn uống để làm giảm các triệu chứng khó chịu.
Một số lời khuyên về chế độ ăn uống dành cho người bệnh trào ngược dạ dày:
- Các sản phẩm từ tinh bột: bột ngũ cốc, bột yến mạch, các loại bánh mì,… Những thực phẩm này có tác dụng nhất định trong việc hạn chế sự bào mòn lớp dịch axit trong dạ dày.
- Ăn nhiều các chất đạm dễ tiêu có trong thịt vịt, thịt lợn nạc, thịt lợn thăn,…
- Bổ sung chất xơ từ rau củ, đặc biệt nên ăn nhiều bông cải xanh hoặc trong các loại đậu như đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu Hà Lan,…
- Nên ăn sữa chua vì trong sữa chua chứa rất nhiều lợi khuẩn. Sữa chua giúp quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh hơn, tạo cảm giác ngon miệng. Một lưu ý nhỏ là bạn không nên dùng sữa chua khi đói bụng.
- Sử dụng các thực phẩm hỗ trợ chữa trị truyền thống như gừng, nghệ, mật ong,…
- Hạn chế sử dụng thực phẩm và đồ uống như chất béo, sô-cô-la, caffeine, đồ uống có cồn, trái cây và nước trái cây họ cam quýt, các sản phẩm cà chua và hạt tiêu.
- Chia nhỏ các phần ăn trong mỗi bữa có thể giúp kiểm soát các triệu chứng trào ngược.
- Dành thời gian hợp lý cho mỗi bữa ăn, nên ăn chậm, nhai kỹ.
Tìm hiểu thêm: Trào ngược dạ dày nên ăn gì và kiêng ăn gì?
Thay đổi thói quen sinh hoạt
Thay đổi lối sống có thể làm giảm tần suất trào ngược axit dạ dày. Việc điều trị trào ngược dạ dày bao giờ cũng phải đi kèm với thay đổi thói quen sinh hoạt phù hợp.
Một số thói quen sinh hoạt tốt dành cho người điều trị bệnh trào ngược dạ dày:
- Thư giãn, giảm stress
- Nâng đầu giường khoảng 15 cm (6 inch).
- Hạn chế nằm sau khi ăn vì dạ dày cần ít nhất từ 2-3 giờ để axit trong dạ dày giảm xuống.
- Ngừng hút thuốc vì hút thuốc lá làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới. Do đó, ngừng hút thuốc là biện pháp quan trọng để giảm các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản.
- Giữ cân nặng hợp lý vì nếu thừa cân sẽ khiến các triệu chứng trào ngược diễn ra nghiêm trọng hơn.
- Tránh mặc quần áo chật, ép eo để hạn chế gây áp lực lên bụng và phần dưới của thực quản.
Phẫu thuật điều trị bệnh trào ngược dạ dày
Phẫu thuật chữa trị trào ngược dạ dày nếu các triệu chứng của bệnh quá nghiêm trọng, ví dụ như viêm thực quản nặng, khối thoát vị hoành lớn, xuất huyết, hẹp hoặc loét thực quản.
Đối với tình trạng viêm thực quản trào ngược độ C hoặc D, Bác sĩ sẽ chỉ định điều trị theo guideline của Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ.
Hẹp thực quản được điều trị bằng cách nong thực quản nhiều lần, bao gồm:
- Phẫu thuật thắt đáy vị Fundoplication: Đây là phương pháp phẫu thuật khâu xếp nếp đáy vị vào thực quản, giúp thắt chặt và củng cố cơ vòng thực quản dưới. Phần trên dạ dày sẽ được quấn quanh bên ngoài của vùng thực quản dưới. Thực hiện phẫu thuật thông qua nội soi hoặc phẫu thuật mổ hở.
- Phẫu thuật nội soi xuyên miệng (TIF): Phẫu thuật TIF sẽ không cần phải rạch bất kỳ vết mổ nào trên cơ thể. Thiết bị EsophyX được đưa vào thực quản qua miệng. Sau đó, nó tạo ra một vài nếp gấp ở đáy thực quản. Các nếp gấp này sẽ tạo thành một van mới để ngăn chặn axit trào ngược từ dạ dày lên.
- Thủ thuật Stretta: Bác sĩ đặt một ống nhỏ xuống thực quản sử dụng nhiệt tần số vô tuyến thấp để định hình lại cơ thắt thực quản dưới (LES).
- Phẫu thuật LINX: Bác sĩ sử dụng một thiết bị đặc biệt LINX, một vòng tròn có chứa các hạt titan nhỏ có từ tính, quấn quanh cơ thắt thực quản dưới để củng cố cơ này. Lực hút từ của các hạt giữ cho nó đủ lỏng để thức ăn đi qua dạ dày, nhưng đủ chặt để ngăn trào ngược dạ dày.
Trên đây là các triệu chứng thường gặp, nguyên nhân và cách điều trị của bệnh trào ngược dạ dày mà bạn nên chú ý đến. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào bất thường, bạn nên chủ động liên hệ với bác sĩ để kịp thời điều trị, tránh các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Mời bạn tìm hiểu thêm về bệnh trào ngược dạ dày:
Câu hỏi thường gặp
Trào ngược dạ dày là gì?
Trào ngược dạ dày là tình trạng dịch axit từ dạ dày trào ngược lên vùng thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản dẫn đến ợ nóng, ợ trớ. Ngoài các triệu chứng khó chịu, chúng còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trào ngược dạ dày có những triệu chứng nào?
Trào ngược dạ dày có những triệu chứng như ợ nóng, ợ trớ, đau tức ngực, cơn đau thượng vị và di chuyển lên cổ và cổ họng, khó nuốt, nuốt nghẹn, khó tiêu, khó thở, buồn nôn, nôn ói, miệng tiết nhiều nước bọt, hôi miệng, mòn men răng.
Nguyên nhân dẫn đến trào ngược dạ dày là gì?
Nguyên nhân dẫn đến trào ngược dạ dày là cơ thắt thực quản dưới (cơ LES) không được đóng kín, dẫn đến thức ăn bị đẩy ngược lên thực quản. Đồng thời, cũng có một số yếu tố nguy cơ như: Thừa cân, rượu bia, thuốc lá, ăn uống không khoa học,… cũng góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày.
Làm thế nào để hết trào ngược dạ dày?
Để hết trào ngược dạ dày, ngoài sử dụng thuốc điều trị, cần phải thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt, nếu triệu chứng nghiêm trọng cần phẫu thuật.
Tài liệu tham khảo
- Trung Tâm Nội Soi Tiêu Hóa Endo Clinic
- Catiele Antunes; Abdul Aleem; Sean A. Curtis. “Gastroesophageal Reflux Disease.” National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. 01 10, 2021. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441938/ (accessed 05 12, 2021).
- Cox, Laura. The Progressive Stages of GERD. Biên tập bởi RefluxMD Medical Authors Team. 15 11 2018. https://www.refluxmd.com/the-progressive-stages-of-gerd/ (đã truy cập 05 12, 2021).
- Bhargava, Hansa D, biên tập viên. GERD. 09 11 2020. https://www.webmd.com/heartburn-gerd/guide/reflux-disease-gerd-1 (đã truy cập 05 12, 2021).
- Lynch, Kristle Lee. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). 10 2016. https://www.msdmanuals.com/vi/chuyên-gia/rối-loạn-tiêu-hóa/rối-loạn-thực-quản-và-nuốt/bệnh-trào-ngược-dạ-dày-thực-quản-gerd (đã truy cập 05 12, 2021).
- Mayo Clinic Staff. Gastroesophageal reflux disease (GERD). 22 05 2020. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/diagnosis-treatment/drc-20361959 (đã truy cập 05 12, 2021).
- —. Gastroesophageal reflux disease (GERD). 22 05 2020. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940 (đã truy cập 05 12, 2021).
- Can Fam Physician, Treatment of heartburn and acid reflux associated with nausea and vomiting during pregnancy, 02.2010 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2821234/ (đã truy cập 18.04.2023).
- Maya Feller, What Foods Should You Avoid with Acid Reflux (Heartburn) 03.04.2023 https://www.healthline.com/health/gerd/foods-to-avoid (đã truy cập 18.04.2023).
- SS Sami,K Ragunath. The Los Angeles Classification of Gastroesophageal Reflux Disease. 06 2013. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212097113700463 (đã truy cập 12 05 2023).
- Lisa Brännsstrom , Marten Werner , Beng Wallner , Karl A Franklin , Pontus Karling. What is the significance of the Hill classification?. 04 02 2023. https://academic.oup.com/dote/advance-article/doi/10.1093/dote/doad004/7026013 (đã truy cập 12 05 2023)
- AJG medical team. ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. 01 2022. https://journals.lww.com/ajg/fulltext/2022/01000/acg_clinical_guideline_for_the_diagnosis_and.14.aspx (đã truy cập 12 05 2023).
- C. Jonasson. 07 01 2013. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/apt.12204 (đã truy cập 12 05 2023).
- Saurabh Sethi, M.D., MPH. The Effect of Smoking on GERD and Acid Reflux 12 01 2022 https://www.healthline.com/health/gerd-acid-reflux/smoking-and-gerd (đã truy cập 26 05 2023).
- Biên tập Harvard Health Publishing. Could stress be making my acid reflux worse? 01 05 2022 https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/could-stress-be-making-my-acid-reflux-worse (đã truy cập 26 05 2023).
